یکی از دشواری هایی که به علت های گوناگون یک ساختمان را گرفتار می کند مسئله نشست ساختمان است. این مشکل که با ایجاد ترک روی دیوارها و نمای ساختمان، فرو نشستن کف و در مواردی خمیده شدن ساختمان به یک طرف همراه است، در واقع حرکت خاک زیرین ساختمان است که به طور معمول رو به پایین است و به نشست آن منجر خواهد شد. اگر می خواهید بدانید نشست ساختمان چیست و اطلاعات بیشتری درباره جلوگیری و علائم نشست ساختمان به دست آورید، خواندن متن را ادامه دهید.

نشست ساختمان چیست؟

برای پاسخ به این پرسش که نشست ساختمان چیست باید گفت که نشست ساختمان در اثر عواملی مانند رطوبت و فشارهای وارد بر طبقات، بی مقاوتی خاک و عملکردهای آن به وجود می آید. البته نوع مصالح مصرفی و اجرای غیر اصولی نیز ممکن است موجب نشست پی ساختمان شوند. در کل، اسکلت بنا در اثر حرکات زمین به حرکت در می آید و شکست های مختلفی که شامل ترک های عمیق یا معمولی و در مواردی به شکل مویی است، در ساختمان دیده خواهد شد.

علائم نشست ساختمان کدامند؟

حال که دانستید نشست ساختمان چیست، با برخی از علائم نشست ساختمان آشنا شوید.

1- فاصله میان کف و دیوار

یکی از مهم ترین علائم نشست ساختمان فاصله ای است که میان بخش انتهایی دیوار و محل اتصال آن با دیوار و کف ساختمان ایجاد می شود.

2- ترک اطراف میخ روی دیوار

وجود ترک دایره شکل در نواحی میخ  های روی دیوار از مهم ترین علائم نشست ساختمان به حساب می آید.

3- شکم دادن کف

شکم دادن کف ساختمان که در اثر نصب ستون های تکیه گاهی ایجاد می شود نیز از دیگر علائم نشست ساختمان است.

4- ترک روی دیوارهای زیر زمین

ایجاد ترک های افقی و عمودی روی دیوارهای زیر زمین ساختمان ممکن است بر اثر نفوذ آب به کف زیر زمین باشد. همچنین، ترک های کنار درزها که به طور معمول در ساختمان هایی با بلوک بتنی مشاهده می شود، همگی به دلیل وجود اشکال در پی ساختمان به وجود می آیند و از علائم نشست ساختمان هستند. 

5- ترک روی دیوارهای بلوکی و آجری

ایجاد ترک روی دیوارها به طور معمول از علائم اولیه نشست ساختمان هستند. این ترک ها در دیوارهای آجری و بلوکی به طور مورب از یک گوشه شروع و تا نزدیک پنجره ها می روند.

بعد از درک این که نشست ساختمان چیست و شناخت علائم نشست ساختمان در ادامه درباره علل ایجاد نشست در ساختمان توضیحاتی داده خواهد شد.

مهم ترین دلایل نشست ساختمان چیست؟

مهم ترین دلیل نشست وجود اشکال در فونداسیون ساختمان است. اما این اشکال به چه دلیل به وجود می آیند؟ برای پاسخ به این پرسش هم مانند پرسش نشست ساختمان چیست، باید به عوامل و علل آن توجه کرد. عمده دلیل ایجاد اشکال در فونداسیون را می توان سهل انگاری های عوامل اجرایی و کم کاری های صاحب ساختمان که بیشتر به دلیل مسائل اقتصادی است دانست.

• نخستین اشتباه که ممکن است به نشست ساختمان منجر شود، طراحی نامناسب فونداسیون نسبت به مقاومت مجاز خاک زمین زیر ساختمان و نیروهایی است که از ساختمان به آن وارد می آید. این مسئله در مواردی به علت ارائه اطلاعات ناصحیح به طراح سازه اتفاق می افتد.
• اطلاعات ناصحیح درباره مکانیک خاک به طراحی نامناسب فونداسیون با ظرفیت زمین ساختمان منجر خواهد شد که به طور معمول به علت انجام آزمایش مکانیک خاک به شکل نادرست اتفاق می افتد.
• مورد بعدی اشتباه در اعلام کد در زمان گودبرداری ساختمان است که موجب می شود گودبرداری بیشتر از تراز لازم صورت گیرد. در نتیجه برای جبران کردن گودی اضافی و رساندن آن به تراز لازم عملیات خاک ریزی را انجام می دهند که به طور معمول بدون تقویت بستر خاک و اقدام های لازم انجام می شود که موجب پایین مقاومت خاک زیر ساختمان و نشست آن خواهد شد.
• از موارد دیگری که بی توجهی به آن در زمان خاک برداری موجب نشست ساختمان می شود، تحت کنترل نداشتن تغییرات در دانه بندی، چسبندگی و رطوبت خاک در بخش هایی است که گودی ایجاد شده است.

• مورد بررسی قرار ندادن تراز آب و میزان رطوبت خاک و انجام ندادن اقدام های لازم در زمان گودبرداری نیز ممکن است به نشست ساختمان منجر شود.
• ممکن است در اثر شکسته شدن لوله های آب داخل یا اطراف ساختمان در خاک رطوبت ایجاد شود که به تغییر در میزان چسبندگی و مقاومت خاک منجر خواهد شد.
• از علل دیگر نشست ساختمان می توان به سهل انگاری در مواجهه با قنات و چاه در ساختمان و توجه نداشتن به آن و انجام ندادن تمهیدات لازم پیش از اجرای فونداسیون اشاره کرد.
• حال که دانستید علل اصلی نشست ساختمان چیست، باید بدانید که مسائل دیگری هم ممکن است موجب بروز آن شوند که به طور معمول به علت مسائل اقتصادی از آنها چشم پوشی می شود. از این علل می توان به کیفیت بد بتن مورد استفاده در فونداسیون، اجرای غلط فونداسیون و ابعاد تعیین شده روی نقشه و استفاده نکردن از میلگرد کافی اشاره کرد.
• اضافه کردن طبقات یا ساخت سازه های اضافه بدون در نظر داشتن تاب تحمل فونداسیون نیز از دیگر علل ایجاد نشست در ساختمان است.
• البته تأثیر عوامل طبیعی مانند زلزله را نیز نباید در ایجاد نشست در ساختمان دستکم گرفت.
• در مواردی نیز ساخت و سازهای ناصحیح ساختمان های کناری و همچنین استقرار ماشین آلات ارتعاشی در حوالی آن نیز ممکن است به بروز نشست منجر شود.

راه های جلوگیری از نشست ساختمان چیست؟

برای این که از نشست ساختمان جلوگیری شود، می توان از راه های مختلفی استفاده کرد:

• مقاوم سازی پی ساختمان
• بالا بردن قدرت باربری زمین با تزریق مواد متراکم کننده به داخل خاک
• ایجاد دستک و پایه در زیر فونداسیون
• سبک کردن ساختمان
• افزودن تعداد ستون ها
• ایجاد پیوستگی میان ستون های ساختمان

‌در این مقاله ابتدا توضیح داده شد که نشست ساختمان چیست و بعد از آن درباره علل نشست ساختمان توضیح داده شد. بعد از آن هم درباره راه های پیشگیری از نشست ساختمان اطلاعات مفیدی در اختیار خوانندگان قرار گرفت.