ساخت و ساز بناهای آجری به طور گسترده ای توسعه یافته است، و به کارگیری مصالح آجری برای ساخت مسکن بیش از ۳۰ درصد جمعیت جهان، بر کسی پوشیده نیست. با وجود اینکه ساختمان های آجری بر اساس عمر طولانی خود بسیار بادوام و زیبا هستند، علت مقاوم سازی ساختمان های آجری به این خاطر است که تجربه های حاصل از زلزله ها، انواع شکست و تخریب، مانند ترک خوردگی های شدید، تخریب جزیی دیوارها، آسیب اتصالات و گوشه ها و جدا شدن دیوارها از هم بوده است. در واقع ساختمان های آجری معمولاً در برابر زلزله دارای ضعف هایی می باشند. لذا با در نظر گرفتن اینکه سازه های آجری پایداری لازم در برابر زلزله را ندارند، برای ساخت و ساز بهتر و جلوگیری از تخریب در مقابل زلزله، می بایست تقویت شوند.
در این مقاله روش بررسی آسیب پذیری لرزه ای بناهای آجری و روش های اجرایی به منظور رفع انواع ضعف های آن ها مورد بررسی قرار می گیرد. استحکام و مقاوم سازی سازه های آجری، باید در برنامه ریزی و سیاست گذاری های کلان مسئولان اجرایی، از اولویتی ویژه برخوردار باشد.
برخی از روش های متداول در مقاوم سازی بناهای آجری عبارتند از: مقاوم سازی سازه ها و مقاوم سازی ساختمان ها با استفاده از FRP، مقاوم سازی سازه ها و ساختمان ها با استفاده از ژاکت فولادی، مقاوم سازی سازه ها و ساختمان ها با استفاده از ژاکت بتنی، مقاوم سازی سازه ها با استفاده از میراگرها و جداساز لرزه ای، مقاوم سازی ساختمان ها با استفاده از اضافه کردن باد بند، مقاوم سازی سازه ها و مقاوم سازی ساختمان های آجری با استفاده از روش های ترکیبی.
مقاوم سازی و بهبود عملکرد سازه های آجری، معمولاً با افزایش مقاومت و یا شکل پذیری دیوارها و انسجام بخشی از کل ساختمان صورت می گیرد. وزن زیاد، ضعف مقاومتی ملات ها، کمبود نسبی دیوارهای بنایی ( تراکم کم ) و وجود بازشوهای بزرگ و نامنظم، باعث ضعف مقاومتی سازه های اجری شده، و ساختمان با وجود انسجام کافی، ممکن است قابلیت عملکردی مورد نظر را نداشته باشد.
برخی از ساختمان هایی که به هر دلیلی عکس العملشان در مقابل زلزله های احتمالی نامناسب، آسیب پذیر و بد اجرا شده باشد یا درجاتی از آسیب پذیری در بخش سازه و پی داشته باشد، باید نسبت به مقاوم ساختن آن ها، اقدامات لازم انجام شود. در گام اول می بایست رفتار ساختمان ها و سازه های آجری ارزیابی شود و تشخیص داده شود که کدام بخش از آنها در مقابل زلزله حساس بوده و نامناسب عمل می کند. مهندسان و متخصصان حاذق در حوزه ی ساخت و ساز بناهای آجری، در زمینه مقاوم سازی ساختمان های آجری مطالعات بی شماری انجام داده اند.
برای درک بهتر مطلب به مقاله روش های مقاوم سازی ساختمان های بنایی مراجعه نمایید.
به طور کلی علت مقاوم سازی ساختمان های آجری در جهت تقویت آن ها برای تحمل فشارهای وارده، بهبود نارسایی های ناشی از فرسایش، افزایش شکل پذیری ساختمان یا سایر مصالح، با استفاده از مصالح مناسب و روش اجرای صحیح آن، انجام می گردد. استفاده از مواد مرکب ساخته شده از الیاف در محیط رزین پلیمری، پلیمرهای مسلح شده با الیاف، یا به اختصار FRP نامیده می شوند. FRP به عنوان یک جایگزین برای مصالح سنتی و شیوه های موجود، ضروری می باشد.
سیستم اف آر پی (FRP) به این صورت تعریف می شود که الیاف و رزین ها برای ساخت چند لایه مرکب مورد استفاده قرار می گیرند، به نحوی که رزین های مصرفی ( رزین اپوکسی ) به منظور چسباندن چند لایه مرکب به سطح بتن زیرین و پوشش ها، به منظور محافظت و مقاوم ساختن مصالح ترکیب شده، استفاده می شوند. استفاده از FRP به دلیل وزن کم، سرعت اجرای بالا، مقاومت بالا و عدم ایجاد محدودیت معماری بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
استفاده از دیوار برشی در ساختمانها، یکی دیگر از روش های مقاوم سازی ساختمان های آجری به شمار می آید. به علت سختی بیشتر دیوار برشی نسبت به بادبند، تعداد دهانه های لازم برای ساختن دیوار برشی کمتر از دهانههای لازم برای بادبند است، که در نتیجه طرح مقاوم سازی مشکلات کمتری در زمینه معماری به وجود خواهد آورد. برای اتصال دیوار به ستون باید از خاموت های دورپیچ ستون یا بولت به عنوان برش گیر، در ارتفاع ستون استفاده کرد. در مورد استفاده از دیوار برشی، به علت نیروی زیادی که در پی دیوار برشی به وجود میآید، احتمالاً باید به آن توجه کرد این است که، نیاز به شمع دارد تا بتواند نیروها را به زمین منتقل کند.
نصب جداسازهای لرزه ای در تراز پایه ساختمان، با هدف جداسازی حرکتی بین سازه و زمین صورت می گیرد. جداسازهای لرزه ای، المان هایی هستند که سختی جانبی آن ها نسبت به سختی محوری شان بسیار کمتر میباشد؛ لذا با وقوع زلزله، این المان ها می بایست مانع انتقال نیرو به سازه ی اصلی شوند، و سازه ی اصلی یک حرکت محکم را در زمان وقوع زمین لرزه ها تجربه نماید.
در اینجا مقاله دیگری را نیز با عنوان مقاوم سازی ساختمان ها به روش FRP بخوانید. عملکرد جداگرها فقط در محدوده خاصی از جرم و ارتفاع ساختمان مطلوب است و به همین دلیل این روش به صورت محدود و فقط برای ساختمان های دارای وزن و ارتفاع مناسب بوده، مؤثر می باشد، به همین دلیل کمتر از سایر روش ها در جهان مورد استقبال معماران و انبوهسازان قرار گرفته است.
در روشهای کنترل غیر فعال ساختمان نظیر استفاده از مستهلک کننده های ویسکوز و ویسکوالاستیک، جذب انرژی حاصل از حرکت های نیرومند زمین توسط مستهلک کننده ها صورت می گیرد و به سازه اصلی اجازه داده نمی شود که وارد ناحیه غیر خطی گردد. این امر موجب می شود که مقاومت سازه در برابر زلزله های با پس زمین لرزه های طولانی تر ( که طبیعتاً شدیدتر نیز می باشند ) افزایش یابد، یا به تعبیر دیگر احتمال فرو ریزش سازه در برابر این زلزله ها کاهش یابد. سیستم های جذب یا مستهلک کننده انرژی ( Dampers )، بر پایه افزایش ضریب میرایی ساختمان بنا شده اند.
مهمترین تأثیر میرایی، کاهش دامنه نوسان و پاسخ ساختمان نسبت به نیروهای وارده میباشد و بدین وسیله قسمت عمده ای از انرژی ارتعاشی را قبل از رسیدن پاسخ سازه به حد نهایی به هدر می دهند. اتلاف کننده های انرژی ممکن است در مهاربندی ها، اتصالات و اجزای غیر سازه ای و یا دیگر مکان های مناسب در ساختمان های موجود، قرار داده شوند. لیکن ساده ترین و پرکاربردترین آن ها استفاده از میراگر در مهاربندها می باشد، که میتوان از آنها در تمامی طبقات ساختمان استفاده به عمل آورد. در برخی از انواع میراگرها ملاحظات زیبایی نیز مد نظر قرار گرفته شده است تا چنان چه به صورت نمایان به کار برده شوند، مشکلی از لحاظ معماری ایجاد ننمایند.
مصالح به کار گرفته شده می بایست از کیفیت مناسب و مطلوبی برخوردار بوده و با مصالح موجود هم خوان و منسجم باشند. وزن سازه با برداشتن عناصر سنگین فوقانی، کاهش داده شود. سیستم فونداسیون باید قادر باشد بار نهایی ساختمان را به صورت مطلوب به زمین منتقل نماید. دیوارها باید کاملاً با یکدیگر و به هم متصل شوند، کف ها باید به خوبی به دیوار متصل شوند تا از شکست شدن خارج صفحهای آن ها جلوگیری شود.
دیوارهای سازه باید در دو جهت عمود بر هم در ساختمان به صورت یکنواخت توزیع شوند و فاصله بین مرکز جرم و مرکز سختی ساختمان با اضافه کردن دیوارهای جدید یا بستن باز شوها در دیوارهای موجود، کاهش داده شود ( با این عمل اثرات نامطلوب پیچش در ساختمان کم میشود.) سیستم سقف باید دارای انسجام کافی بوده و به صورت دقیق به دیوارهای ساختمان متصل شود. عناصر غیر سازهای باید به طور کامل و به نحو مطلوب به عناصر و مصالح سازه ای متصل شوند. در دهه های اخیر، روش ها و علت مقاوم سازی ساختما های آجری در کشورهای صنعتی متداول گردید، و برخی از روش های مقاوم سازی مانند مقاوم سازی با ژاکت بتنی و مقاوم سازی با ژاکت فولادی ( Steel Jacketing ) بیش از سایر روش های مقاوم سازی متداول گردید.
در کشور ما شرکت های مقاوم سازی به تازگی پا به عرصه وجود گذارده و با گردآوری مهندسین و تکنسین های مجرب نسبت به طراحی و اجراء عملیات مقاوم سازی در کشور اقدام نموده اند.
تمامی حقوق متعلق به آرین تیس می باشد.
طراحی سایت و خدمات سئو توسط تیم سئوهاما - میزبانی وب توسط سرورهاما