با پیشرفت علم مهندسی، مهندسین همواره به فکر ساختن با کیفیت ترین سازه ها هستند. مهم ترین مبحث در این مورد مقاوم سازی ساختمان است. جهت مقاوم سازی سازه های فلزی از بادبند استفاده می شود و برای مقاوم سازی سازه های بتنی از روش کاشت میلگرد استفاده می کنند. یکی دیگر از روش های مقاوم سازی مقاوم سازی ساختمان با frp است که بسیار رواج دارد.
سیستم بادبند یا مهار جانبی یک سیستم متشکل از چند عضو می باشد که برای پایداری سازه های فولادی در برابر زلزله و بار های جانبی کاربرد دارد. تحلیل این اعضای سازه ای با توجه به اتلاف انرژی آن ها صورت می گیرد.
انواع مختلف بادبند وجود دارند که با توجه به شرایط سازه باید از آن ها استفاده کنیم. استفاده از بادبندها ضوابط اجرایی و طراحی خاصی دارد که می توانید با مطالعه آیین نامه ها و کتاب های مرتبط به این ضوابط دست یابید.
بادبند ها دارای مهارت هایی می باشند که هم در برابر کشش و هم فشار مقاومت نموده و نیروهای ناشی از زلزله را مستهلک می کنند. انواع مختلف مهاربند قائم، افقی، بادبند مورب منفرد، بادبند وی شکل (V)، بادبند کا شکل (K) و بادبند برون محور موجود می باشند که با توجه به طراحی لرزه ای و نیروی باد و همچنین معماری نقشه مورد استفاده قرار می گیرند.
بادبند به اتصالاتی اطلاق می شود که می تواند نیروی زلزله که به صورت دو محور X و Y به سازه وارد می شود را خنثی و به زمین برگرداند. بادبند ها باعث مقاوم سازی سازه و در پی آن مقاوم سازی ساختمان می شوند. بادبندها ساختمان ها را در برابر باد هم مقاوم می کنند. در بسیاری از ساختمان ها از فریم های دارای بادبند و ستون های CFT بهره گیری شده است. گویا این استفاده ( برای نخستین بار ) در آمریکا اعمال شد.
بادبند ها در قاب های ساختمانی به کار برده می شود و لازم به ذکر است که در آن قاب ساختمانی که بادبند یا مهار بند جانبی را کار می گذارند ، سختی سازه را تا حد بسیار زیادی افزایش خواهد داد و این موضوع سبب می شود که سازه در برابر بارهای وارده مقاوم شود.
موضوعی که در مقاومت بادبند ها و در نتیجه مقاومت سازه تأثیر بسزایی دارد نحوه اجای درست آن است، اما طراحی مناسب بادبند ها نقش مهمی را در این زمینه ایفا می کند و استفاده از آن ها در سازه ها در صورت عدم طراحی مناسب و اجرای نکاتی خاص اعتبار سیستم را به راحتی مخدوش می کند.
اما در صورت طراحی و اجرای صحیح دارای قابلیت بسیار خوب جذب انرژی و نیز شکل پذیری و سختی مناسب در درگیری با زلزله های قوی هستند و در تمامی آیین نامه های معتبر خارجی نیز به عنوان یکی از سیستم های مناسب لرزه ای شناخته شده اند که باعث بهبود عمل کرد رفتار لرزه ایی سازه می شود.
اما نکته ی اصلی که باید به آن توجه داشته باشیم این مورد است که در طراحی قابهایی که از سیستم مهاربندی جانبی واگرا استفاده شده باشد باید مقدار نیروی برشی و لنگر خمشی در تیر پیوند به دقت محاسبه شود.
عمل کرد این تیر ها مشابه عمل کرد یک تیر ساده با دو نیروی متمرکز که نماینده های اعضای مهاربند می باشند است. البته واضح است که فقط مؤلفههای قایم اعضای مهاربند در برش وارد به تیر از طرف آنها مؤثر است، و مؤلفههای افقی فقط تولید نیروی محوری میکنند
بادبندها از نظر ایجاد محدودیت از نظر معماری برای ایجاد بازشو و سختی زیادشان برای شکل پذیری دارای معایبی نیز هستند اما به دلیل این که عضو های فشاری و کششی می باشند و هم چنین در برابر بارهای جانبی رفتار بسیار مناسبی از خود نشان می دهند و مزایای بی شمار دیگری که دارند، همواره مورد توجه مهندسین قرار گرفته است و آن ها به معایب بادبند ها کم تر توجه می کنند.
بادبند ها آن قدر عمل کرد سازه را در هنگام وقوع زلزله بهبود می بخشند که مانع کج شدن ساختمان در هنگام وقوع زمین لرزه می شود ،بنابراین در کشور ایران که جز مناطق لرزه خیز دنیا به حساب می آید، استفاده از سیستم های مهار جانبی چه در اسکلت های فولادی و چه در اسکلت های بتنی از الزامات ساخت و ساز و هم چنین مقاوم سازی سازه به حساب می آید.
همان طور که در بخش های گذشته تشریح کردیم و برایتان توضیح دادیم بادبند ها سیستم مهار جانبی می باشند و همان طور که از اسمشان پیدا است، سازه یا ساختمان را در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله و باد مقاوم می کند و عمل کرد سازه را به هنگام وقوع زلزله بهبود خواهد بخشید.
بادبند ها با بالا بردن سختی سازه در شکل پذیری سازه تأثیر بسیاری دارد اما به دلیل آن که رفتار سازه را بهتر می کند مورد توجه مهندسان قرار گرفته است و نکته بسیار مهم این است که بالا رفتن سختی سازه آن قدر ها هم به ضرر رفتار سازه تمام نخواهد شد و قطعا مزایای خاص خود را نیز به همراه خواهد داشت.
بادبند ها انواع مختلفی دارند و هم چنین یکی از مشهورترین سیستم مهاربندی معرفی شده در سطح دنیا است. بهترین نوع بادبند ، المانهای قطری کششی می باشند که با اتصالات ساده به نقطه وسطی المان زانویی شیبدار متصل میشوند و این المان زانویی طوری طراحی میشود که در طی بارگذاری جانبی شدید، بدون آن که کاهش قابل ملاحظهای را در سختی و مقاومت کل سیستم ایجاد کند.
المانهای قطری در یک طرح بهینه باید اولاً در طول بارگذاری در محدوده الاسیتک باقی بمانند و دوماً برای اجتناب از مشکلات پایداری و نیروهای خارج از صفحهای بهتر است فقط به منظور حمل بار کششی طرح شوند.
بادبندهای واگرا باید حداقل در یک انتهای باد بند به تیر متصل باشند و حداقل یک انتهای بادبند به گره تقاطع تیر و ستون متصل نباشد. در این مهاربند ها شکل پذیری نسبت به بادبند های همگرا افزایش پیدا میکند و عمل دفع انرژی ناشی از نیروی زلزله بهتر انجام خواهد شد. شکلپذیری در این مهاربندیها توسط جاریشدن تیر بین 2 سر مهاربند و یا تیر بین مهاربند و ستون شکل میگیرد ، که این قسمت از تیر، تیر واسط گفته می شود.
زمانی که طول تیر واسط زیاد باشد جاری شدن آن توسط لنگر خمشی شکل میگیرد و زمانی که طول تیر واسط کم باشد جاری شدن آن توسط نیروهای برشی صورت می گیرد . وقتی که تیر واسط توسط نیروهای وارده از طرف مهاربند وارد رفتار غیر خطی شد آنگاه شاهد تغییر شکلهای زیاد از این تیر هستیم که همین شکل پذیری غیرارتجاعی عامل دفع نیروهای زلزله خواهد شد . البته باید این تیر را در حدی تقویت کنیم که تیر اجازه تغییر شکل را داشته باشد ولی از مکانیسم خراب شدن یا جاری شدن آن جلوگیری به عمل آید.
نکاتی جهت کنترل شکل پذیری تیر واسط:
در بادبند های همگرا امتداد اعضا شامل تیر، ستون و مهاربند همگرا از یک نقطه عبور می کنند. حال اگر بخواهیم فرق بین دو سیستم مهار جانبی همگرا و واگرا را بدانیم باید بگوییم که دو تفاوت عمده بین این دو سیستم وجود دارد، اول از نقطه نظر طراحی معماری ساختمان است که سیستم مهار جانبی واگرا دارای انعطاف پذیری بیشتری در این زمینه نسبت به سیستم مهار جانبی همگرا دارد، و تفاوت بعدی از لحاظ عمل کرد سازهای میباشد.
سیستم مهار جانبی همگرا سختی بیشتری از خود نشان میدهد، اما در سیستم مهار جانبی واگرا این امر به طول تیرهای پیوند ارتباط دارد به طوری که هر چه طول تیر های پیوندی افزایش یابد سختی جانبی قاب کاهش مییابد اما انعطاف پذیری بیشتری خواهد داشت.
از مزایای سیستم مهار بند همگرا می توان به بالا رفتن سختی سازه و کنترل تغییر مکان جانبی سازه تا حد بسیار زیاد، اشاره داشت و از معایب مهار بند همگرا می توان به ایجاد محدودیت معماری از لحاظ بازشو ها و هم چنین شکل پذیری کم آن ها به دلیل سختی بالا ، اشاره داشت.
با توجه به شکل ظاهری و کاربرد آن ها به صورت زیر تقسیم بندی می شود:
بادبند ضربدری در مهاربند یا باند بند ضربدری دو عضو مهاربند به صورت قطری زوایای متقابل یک دهانه را به هم متصل می کنند.
دراین نوع بادبند ها، دو عضو بر روی یک گره و یا زیر تیر با یکدیگر متقارب باشند. مقاله هم درباره وال پست در دیوار چیست ؟ بخوانید. در این نوع بادبند یک جفت بادبند در یک طرف ستون قرارمی گیرند و یکدیگر را در نقطه ای بر روی ستون قطع می کنند.
در مقایسه بادبند ٧ و ٨ از دیدگاه معماری استفاده از بادبندهای ۷ نسبت به بادبندهای ۸ امکان ایجاد باز شوهای بزرگتری را برای تعبیه پنجرهها فراهم میکند .اما از دیدگاه سازهای در بادبندهای ۷ نسبت به بادبندهای ۸ تغییر مکانهای قاب افزایش پیدا میکند و مسیر انتقال نیرو بیشتر می شود .
در بادبندگذاری ۸ در اولین طبقه مشکل بازشو (در) را نخواهیم داشت ولی در بادبندگذاری ۷ در اولین طبقه اولاً فضای بازشو محدود میگردد . ثانیاًبرای اتصال بادبندها به فونداسیون باید از ورق فولادی استفاده کرد.
در مهاربند یا بادبند قطری یک قطر داخل چشمه وجود دارد. در انتها باید ذکر شود در انتخاب محل های مناسب برای بادبندها دقت ویژه ای داشته باشید و تا جایی که امکان دارد محل قرارگیری بادبندها در محیط پیرامون سازه باشد تا بازوی مقاوم بزرگ تری در برابر پیچش به وجود بیاورد و یکی از معایب قرارگیری بادبند در باکس راه پله می تواند همین موضوع باشد.
در کشور ما شرکت های مقاوم سازی به تازگی پا به عرصه وجود گذارده و با گردآوری مهندسین و تکنسین های مجرب نسبت به طراحی و اجراء عملیات مقاوم سازی در کشور اقدام نموده اند.
تمامی حقوق متعلق به آرین تیس می باشد.
طراحی سایت و خدمات سئو توسط تیم سئوهاما - میزبانی وب توسط سرورهاما