بتن یکی از پرکاربردترین مصالح در ساخت و ساز است. استفاده از بتن در ساختمان و سازه ها آنها را ملزم به مقاوم سازی می کند. مقاوم سازی بتن با روش های مختلفی انجام می شود. در واقع با مقاوم سازی مقاومت یک سازه افزایش می یابد و عمر مفید آن بالا می رود. گاهی ممکن است یک سازه در اثر تغییر کاربری یا افزایش تعداد طبقات به مقاوم سازی نیاز پیدا کند. در ادامه چند روش مقاوم سازی بتن آورده شده و پس از آن درباره سازه ها و مقاوم سازی سازه های بتنی مطالبی عنوان شده است.

 آشنایی با روش های مقاوم سازی بتن
1- مقاوم سازی بتن با FRP

یکی از روش های مقاوم سازی بتن استفاده از FRP است که از ترکیب الیاف و رزین هستد. این مصالح به سطح زیر بتن می چسبند و از آن محافظت می کنند.

2- افزایش ابعاد، تیر، ستون و فونداسیون

می توان اعضای سازه های بتنی را با روکش بتنی یا فولادی تقویت کرد. این کار موجب پوشش بتن و آرماتورها می شود و مقاومت برشی و فشاری را بالا می برد.

3- پس کشیدگی یا پیش تنیدگی

از دیگر روش های مقاوم سازی بتن استفاده از پس کشیدگی یا پیش تنیدگی است. این شیوه برای پیش تنیده کردن سازه های بتنی مسلح به کار می رود. کشش موجب تقویت باربری سازه می شود.

4- دیوار برشی

با اضافه کردن دیوار برشی به سازه بتنی می توان سختی سازه را بالا برد و ظرفیت تحمل بارهای جانبی و ثقلی را افزود.

5- بادبند

استفاده از بادبند در سازه های بتنی موجب افزایش سختی و بالا رفتن شکل پذیری و همچنین بالا رفتن مقاومت برشی سازه می شود. استفاده از مهاربندهای همگرا از کم هزینه ترین و عالی ترین روش های مقاوم سازی بتن است.

6- استفاده از ورق های فولادی

استفاده از ورق های فولادی نیز از روش های مؤثر مقاوم سازی است. این روق ها به طور دقیق به سقف اتصال می یابند و فضای میان سقف و ورق با مصالح اپوکسی رزین پر خواهد شد. چسبندگی این مصالح خوب است و در برابر زلزله و منتقل کردن بار مقاومت خوبی دارند. مهم ترین کاربرد ورق های فولادی بالا بردن مقاومت سقف های بتنی است.

7- استفاده از جداسازهای لرزه ای

جداسازهای لرزه ای را در تراز پایه ساختمان قرار می دهند تا میان سازه و زمین جداسازی حرکتی ایجاد شود. این جداسازها در زمان وقوع زلزله مانع از خراب شدن سازه می شوند. این روش مقاوم سازی بتن تنها در ساختمان های دارای وزن و ارتفاع مشخص قابل استفاده است.

8- استفاده از شاتکریت بتنی

با استفاده از شاتکریت می توان دیوارهای بتنی را مسلح و مقاومت را چند برابر کرد. در این شیوه شبکه ای از آرماتورها روی دیوار گذاشته می شود و عملیات بتن پاشی به وسیله شاتکریت انجام می گیرد. مقاومت و انسجام دیوار به این ترتیب افزایش می یابد.

9- مقاوم سازی اتصالات

از دیگر روش های مقاوم سازی بتن مقاوم سازی اتصالات است. محل اتصال تیر به ستون در قاب های خمشی بتن مسلح از مهم ترین بخش های عملکرد قاب بتن مسلح محسوب می شود. با بهبود عملکرد گره اتصال می توان بر مقاومت ساختمان افزود. برای مقاوم سازی اتصالات می توان از روش های مختلفی استفاده کرد.

10- استفاده از سیستم های جاذب انرژی

سیستم هایی که جاذب انرژی هستند، انرژی وارد آمده در اثر حرکات زمین را جذب می کنند و به این ترتیب به سازه اجازه بیرون آمدن از محل داده نمی شود. این سیستم می تواند موجب مقاوم سازی ساختمان شود که بر پایه بالا رفتن ضریب میرایی ساختمان به وجود آمده اند. زمانی که میزان میرایی کم می شود، دامنه نوسان های ساختمان هم کمتر خواهد شد. 

انواع مختلف سازه
سازه را به طور معمول مجموعه ای از چند عضو متصل به هم می دانند که برای حفظ، منتقل کردن یا تحمل بارهای وارده ساخته می شود. از نمونه های سازه های ساده می توان به خرپا و قاب اشاره کرد. از انواع دیگر سازه که پیچیده تر هستند می توان به پل، سد، تونل، آبرو و سازه های دریایی و هوایی اشاره کرد. این سازه ها ممکن است در شرایطی مانند زلزله آسیب ببیند و در این صورت به مقاوم سازی سازه نیاز است.

مراحل مقاوم سازی سازه

• شناسایی و بررسی اولیه سازه در مرحله اول باید انجام شود.
• تهیه اطلاعاتی درباره ظاهر آن مربوط به مرحله بعدی است.
• آخرین مرحله مقاوم سازی سازه سونداژهای مناسب از آن است.

 مقاوم سازی ستون بتنی

مقاوم سازی سازه در بخش های مختلف
از بخش های مقاوم سازی سازه می توان به موارد زیر اشاره کرد.
 

1- مقاوم سازی ستون ‌ها‌

یکی از بخش های مقاوم سازی سازه مقاوم سازی ستون ها است. برای مشکلاتی که برای ستون های سازه ایجاد می شود ممکن است در اثر خروج از مرکزیت در اثر خطای اجرای ستون ها در درون ستون جدید U شاقولی بودن ستون در طبقه باشد. یکی در میان در هر طبقه عوض می شود. پیش از بالا رفتن مقطع ستون ها، گوشه های ستون باید شکسته شوند و با ماسه پاشی و شست و شو با فشار آب سطح بتن آماده شود. با بالا بردن مقطع ستون ها از مقطع قدیم می توان برای مقاومت فشاری و برشی از مقطع جدید مقاومت کششی، فشاری و برشی بهره برد.

2- مقاوم سازی تیرها

یکی دیگر از بخش های مقاوم سازی سازه مقاوم سازی تیرها است. برای تقویت تیرها در سازه برای تحمل برش در ستون جدید از دو خاموت برای عبور آرماتور جدید تیر از محلی که ستون قرار گرفته است از خم استاندارد به شکل U استفاده می شود.

3- مقاوم سازی پل ها

از دیگر بخش های مقاوم سازی سازه می توان به مقاوم سازی پل ها اشاره کرد. نقش مهمی که پل ها بعد از زلزله در جهت امداد دارند ایجاب می کند که در برابر تکان های زلزله مقاوم شوند. آسیب های وارد به پل ها به دو دسته آسیب های وابسته به گسیختگی خمشی پایه و آسیب های وابسته به شکست برشی تقسیم می شوند. با مقاوم سازی می توان موجب بالا رفتن مقاومت خمشی و شکل پذیری کافی در پل شد.