جهت افزایش مقاومت ساختمان از عوامل متعددی استفاده می شود. یکی از این عوامل استفاده از ژاکت بتنی در اطراف سازه دیوار برشی، تیر و ستون است. در این روش از طریق ایجاد سوراخ هایی در فاصله های مشخص، شبکه های مش فولادی را در اطراف سازه مورد نظر قرار می دهند.

این روش به روکش و پوششی گفته می شود که از میلگرد های فولادی و بتن تشکیل شده اند. این روکش ها شبکه ای از میلگردهای جدید هستند که روی آرماتور بندی های قدیمی قرار داده می شوند. بعد از ایجاد قالب بندی، روی آن ها بتن ریزی صورت می گیرد.

 استفاده از این ژاکت ها و پوشش ها سبب بالا رفتن مقاومت خمشی و برشی ستون می شود. در این حالت ستون یا سازه بتنی مورد نظر شکل پذیری بهتری را به خود می گیرد. در ادامه این مقاله اطلاعات مفید و مختصری را در مورد نحوه اجرای این ژاکت و هدف آن برای شما ارائه می دهیم.

هدف از ژاکت بتنی در ساختمان سازی چیست؟
 

ساختمان های بتنی در برخی از مواقع ممکن است، دچار آسیب شوند. برای برطرف کردن این صدمات و بالا بردن مقاومت این ساختمان ها از راهکارهای متفاوتی استفاده می شود. یکی از این روش ها استفاده از ژاکت های بتنی در سازه ها است. در واقع استفاده از این روش با هدف های زیر انجام می شود.

• بالا بردن مقاومت برشی
• افزایش در مقاومت خمشی
• اصلاح کردن اتصالات قدیمی قالب ها
• پوشش کامل ستون های بتنی و فولادی
• محصور کردن تیر ها با روکش های بتنی در چند لایه
• بالا بردن مقاومت اتصالات در قاب ها
• ایجاد پیوستگی در بین اعضای سازه ها
• اصلاح کردن باربری های کانونی در ستون ها
• بدون نیاز به پوشش های ضد حریق
• محکم نگه داشتن ستون ها، تیر ها و دیوارهای برشی
• افزایش شکل پذیری ستون ها و سازه های بتنی
• مقاوم سازی فونداسیون و پی ریزی ساختمان 

منظور از ژاکت بتنی در ستون ها چیست؟
 

ژاکت های بتنی از بتن، میلگردهای طولی و خاموت ها تشکیل شده اند. این روکش ها می توانند دور تا دور ستون ها یا در یک قسمت از آن اجرا شوند. این امر بستگی به شرایطی دارد که ستون ها در آن قرار دارند.

 در این روش به منظور بالا بردن مقاومت ساختمان و المان های ضعیف مانند تیر، ستون، دیوارهای برشی و فونداسیون ساختمان میلگردهای اصلی را به صورت شبکه ای از مش در این سازه ها اجرا می کنند و مجدداً عملیات بتن ریزی را روی آن ها انجام می دهند.

نحوه استفاده از ژاکت بتنی در ستون ساختمان ها چگونه است؟
 

همانطور که گفته شد، مقام سازی ساختمان و برخی از سازه ها از این طریق به راحتی انجام می شود. در این روش در ابتدا سوراخ هایی را در فاصله های معین در اطراف سازه های ضعیف ایجاد می کنند. طی این مرحله مش های فولادی و میلگردهای آجدار را در اطراف ستون های ضعیف قرار می دهند.

سپس در درون این حفره ها میلگردهای خم شده به شکل L قرار داده می شود و پوشاندن آن ها با چسب های اپوکسی صورت می گیرد.

 بعد از این مرحله از عملیات مقاوم سازی، قالب هایی را در اطراف آن ها قرار می دهند تا بتن ریزی را در قالب ستون ها انجام دهند. بعد از به عمل آمدن بتن و خشک شدن آن، قالب ها از دور ستون ها برداشته می شود.

این آرماتورها در افزایش مقاومت سازه های بتنی به خصوص ستون ها نقش اساسی را بر عهده دارند. همچنین شکل پذیری ستون را به راحتی امکان پذیر می کنند. بعد از اجرای ژاکت بتنی اندازه ستون افزایش پیدا می کند. زیرا دور تا دور آن لایه ای از مش های فولادی و بتن ریزی انجام شده است.

سوراخ هایی که در ستون ها برای قرار گیری میلگرد های خمیده ایجاد می شود به گونه ای است که هیچ گونه آسیبی به بدنه و آرماتورهای موجود در ستون ها وارد نمی کند و بنابراین سبب کاهش مقاومت ستون نمی شود.

با این حال مقاوم سازی از طریق استفاده از ژاکت های بتنی به دلیل افزایش ابعاد ستون ها در نهایت منجر به افزایش وزن ساختمان می شود.

مزایای استفاده از ژاکت بتنی در ساختمان سازی چیست؟
 

این روش یکی از راحت ترین روش هایی است که از آن طریق می توان ساختمان ها و اجزای آن ها را در برابر زلزله و سایر بلایای طبیعی مقاوم کرد. در ادامه مزیت های این روش را برای شما مورد بررسی قرار خواهیم داد.

۱.    از جمله مهمترین مزیت های استفاده از این روش این است که مقاوم سازی از طریق متریال های همجنس انجام می شود. این امر سبب می شود تا یکپارچگی در سازه های بتنی حفظ شود. بنابراین هیچ گونه تغییری در سازه های بتنی از نظر ظاهر مشاهده نمی شود. تنها در ابعاد آن تغییرات جزئی ایجاد خواهد شد.

۲.    در این روش مقاوم سازی ساختمان دیگر نیازی به کاور های ضد حرارت نیست. زیرا ستون یا المان ایجاد شده به اندازه کافی مقاومت و پایداری در برابر عوامل متفاوت را دارا است.

۳.    ایجاد زنگ زدگی و خوردگی در آرماتورهای مورد استفاده در بتن ها از این طریق از بین می رود.

۴.    این روش را می توان در کلیه قسمت های سازه های بتنی به اجرا درآورد. اما در سایر روش های مقاوم سازی این امکان وجود ندارد و تنها در بخش هایی از سازه های ساختمان این امر امکان پذیر است.

۵.     ژاکت بتنی هیچ گونه تغییر اساسی را در ظاهر و شکل معماری بنا ایجاد نخواهد کرد. تنها ممکن است ابعاد سازه را کمی بزرگتر کند.

۶. این روش یکی از بهترین روش ها برای بالا بردن ایستایی دیوار های برشی و فونداسیون ساختمان است.

آیا استفاده از روش مقاوم سازی با ژاکت های بتنی معایبی دارد؟
 

با توجه به مزیت هایی که این روش از مقاوم سازی ساختمان دارد، شاید تصور کنید که این روش هیچ گونه معایبی را به همراه نخواهد داشت. با این حال همه روش ها دارای معایب و مضراتی هستند. این امر بسیار اجتناب ناپذیر است. با این حال مزیت های این روش به نسبت معایب آن بسیار چشمگیرتر است. برای اطلاع بیشتر در مورد این معایب در ادامه این مقاله ما را همراهی کنید.

• یکی از اصلی ترین معایبی که از این طریق ایجاد می شود، تغییر در اندازه سازه های بتنی است. از آنجایی که یک ردیف از آرماتور ها در اطراف ستون ها و سازه های دیگر قرار داده می شوند و بتن ریزی بعد از آن در قالب ها صورت می گیرد، این امر سبب می شود تا اندازه سازه کمی بزرگتر از قبل شود.
• با توجه به افزایش ابعاد قرارگیری ستون دچار تغییر می شود. در نتیجه فضای داخلی ساختمان کاهش پیدا می کند.
• افزایش ابعاد سبب می شود تا مقاومت سازه نیز افزایش پیدا کند. در این صورت اگر ژاکت بتنی در ستون ها انجام شده باشد، باید برای مقاوم سازی تیر ها نیز عملیات و کنترل هایی را انجام داد.
• در ساختمان هایی که دارای چند طبقه هستند، استفاده از این روش را نمی توان در ستون های بالا انجام داد. زیرا در این صورت افزایش ابعاد ایجاد می شود. در نتیجه قرار گیری ستون بزرگتر روی ستون کوچکتر در این مورد مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد.
• این روش با استفاده از تجهیزات متفاوتی مانند آرماتوربند، تجهیزات اجرای میلگرد و کاشت آن در ستون ها، قالب مورد نیاز برای بتن ریزی، بتن ریز و غیره انجام می شود. این امر سبب می شود تا مقاوم سازی ساختمان به این روش کمی مشکل شود.
• استفاده از ژاکت بتنی در نهایت منجر به افزایش وزن ساختمان می شود. در این صورت بارهای وارد شونده بر ساختمان افزایش خواهد یافت.
• یکی دیگر از معایب استفاده از این روش این است که در ابتدا باید سازه مورد نظر را تخریب کرد. در این صورت بتن های اولیه برداشته می شود و آرماتوربندی مجدداً صورت می گیرد.
• این روش زمان زیادی را به خود اختصاص می دهد و ممکن است از نظر زمان مقرون به صرفه نباشد.
  احتمال ایجاد نیروهای اضافه در سازه و نامنظمی در بارهای وارد شده به آن در این روش وجود دارد.

در چه مواقعی از ژاکت بتنی استفاده می کنند؟
 

استفاده از این روش زمانی انجام می شود که سازه مورد نظر تحت آسیب های بسیاری قرار گرفته باشد. همانطور که می دانیم بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله و طوفان سبب می شوند تا مقاومت سازه ها تحت تاثیر قرار گیرد.

 در برخی از مواقع که ساختمان ها به صورت اصولی مقاوم سازی نشده باشند یا در عملیات اجرای آن ها به جزئیات دقت نشود امکان تخریب آن ها در همچنین مواقعی افزایش پیدا می کند.

 بدین منظور زمانی که ستون یا سازه بتنی مورد نظر دارای مقاومت در برابر نیروهای فشاری، خمشی و برشی نباشد از این روش مقاوم سازی در این سازه ها استفاده می شود. به همین دلیل در ابتدا باید به شناخت درست و اساسی در ارتباط با خسارت های احتمالی که ممکن است در ساختمان ایجاد شود برسیم.

آیا برای پوشاندن تمام سطوح ستون ها از ژاکت بتنی استفاده می شود؟
 

برای مقاوم سازی ستون ها نیازی نیست تا کلیه سطوح را با استفاده از میلگرد ها بپوشانند. در واقع این روش با توجه به صدماتی که به ستون وارد شده است و همچنین تحمل بارهای موجود بر آن انجام می شود. ممکن است در برخی از مواقع یک سمت از ستون را با این روش بپوشانند.

همچنین در برخی از مواقع نیز این پوشش می تواند در کلیه سطوح مورد استفاده قرار گیرد. در این صورت با توجه به شرایط سازه مورد نظر از میلگرد های ضخیم یا نازک با درصد فولاد های متفاوت نیز می توان استفاده کرد. توجه داشته باشید که اولین قدم در این روش حفظ پیوستگی بین دیوار و آرماتورهای موجود در ژاکت بتنی است.

ضوابط اجرایی در انجام ژاکت های بتنی چیست؟
 

مقررات و استانداردهایی که در مقررات ملی برای این روش پیشنهاد می شود، هر ساله ممکن است تغییرات جزئی داشته باشد. بنابراین نیاز است تا در مورد این مقررات اطلاعاتی را در اختیار داشته باشید.

• مقاومت بتن جدیدی که به عنوان روکش نهایی ستون ها یا سازه ها استفاده می شود باید مساوی یا بیشتر از مقاومت مصالح قبلی باشد. در این روش مقاومت فشاری بتن روکش باید ۵ مگاپیکسل بیشتر از قبل باشد.
• ستون هایی که به آرماتورهای اضافی احتیاجی ندارند، بهتر است از ۴ آرماتور طولی به قطر ۱۶ میلیمتر محصور در خاموت هایی به قطر ۸ میلیمتر در اطراف آنها استفاده شود. وجود این آرماتورها در داخل ستون ها ضروری است.
• ضخامت روکش بتنی باید حداقل دارای ۱۰۰ میلیمتر باشد.
• خاموت هایی که در ژاکت بتنی استفاده می شوند باید دارای حداقل قطر ۸ میلیمتر و حداکثر ۱۴ باشند. همچنین زاویه ای که انتهای خاموت را خم می کنند نیز نباید کمتر از ۱۳۵ درجه در نظر گرفته شود.
• فاصله قرارگیری خاموت ها از یکدیگر نباید بیشتر از ۲۰۰ میلیمتر باشد. در حالت کلی این فاصله از ضخامت روکش ها نباشد بیشتر باشد.
• فاصله خاموت ها در فاصله ¼ ارتفاع ستون از تکیه گاه نباید از ۱۰۰ میلیمتر بیشتر باشد.
• آرماتورهای افقی که در این روش مورد استفاده قرار می گیرند، باید دارای فواصل ۴۸ برابر قطر میلگرد خاموت ها باشند. در حالت کلی این فاصله از ۲۵۰ میلیمتر بیشتر نباشد. همچنین این فاصله باید ۱۲ برابر قطر کوچکترین میلگرد طولی مورد استفاده در آرماتورها در نظر گرفته شود.

در هنگام اجرای این روش توجه به این اصول باید در وهله اول قرار گیرد. از این طریق می توان مقاوم سازی را به بهترین شکل ممکن انجام داد.

کلیه مطالبی که برای مقاوم سازی ساختمان از طریق ژاکت بتنی ارائه شد، می تواند به افراد کمک کند تا در زمان های ضروری از این روش برای جلوگیری از ایجاد خسارت ها و صدمات بیشتر به سازهایی نظیر ستون های بتنی، تیر ها و دیوارهای برشی استفاده کنند.

مهندسین اجرا و ناظران پروژه باید با دقت و مهارت بالایی این جزئیات را در داخل ساختمان پیاده کنند. در غیر این صورت  این روش مقاوم سازی ساختمان نمی تواند تاثیر بسزایی را برای بالا بردن مقاومت ساختمان ها داشته باشد.

نتیجه گیری:

همانطور که گفته شد یکی از راه های مقاوم سازی ساختمان استفاده از ژاکت بتنی می باشد حال شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره ژاکت بتنی و راه های مقاوم سازی با آن به سایت آرین تیس مراجعه نمایید.